Afyonkarahisar’ın önemli değerlerinden birisi de Kurtuluş Savaşımızın değerli komutanlarından olan hemşerimiz Ali Çetinkaya’dır.
1878 yılında Afyonkarahisar’da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini burada bitirdi. Önce Bursa Askeri Lisesi’ne oradan Harp Okulu’na geçti ve tam 20 yaşında iken, 1898 yılında teğmen rütbesiyle Türk Silahlı Kuvvetleri safına katıldı. Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya Savaşları’nda cephelerde savaştı.
Ali Çetinkaya’yı iyi anlayıp, iyi anlatmalıyız.
Bunun için Kurtuluş Savaşı’na kısaca bakmamız gerekmektedir.
Yıl 1914 Birinci Dünya Savaşı çıkmıştır. Bu savaşın sonunda Osmanlı devleti çökmüş, Mondros Mütarekesi imzalanmış binlerce yıllık Türk vatanı aziz Anadolu’nun her tarafı işgal edilmiştir. Güney ve doğu illerimiz Önce İngiliz, Fransız ve Ermeni çetelerince, İstanbul itilaf devletleri tarafından işgal edilmiştir. Emperyalist batının taşeronu Yunan orduları İzmir’i işgal etmiş, İzmir’den sonra Aydın, Manisa, Uşak ,Kütahya, Afyonkarahisar, Eskişehir Yunan mezalimi altına girmiştir. Karadeniz bölgemizin hemen tüm illerinde Rum çeteleri tara tarafından akla hayale gelmeyen mezalimler yapılmaktadır. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal mahiyeti ile Samsun’a çıkmış aziz vatanını düşman işgalinden kurtarılması için mücadele etmektedirler. Bu sırada düşman işgali altındaki her yerden düşmana karşı direnişler yani milli mücadele de başlamıştır. M. Kemal ve bir avuç Türk Milliyetçisi asker, sivil, gerçek din adamı aydın bir taraftan direnişi teşkilatlandırma ve yeni bir ordu kurma mücadelesi vermektedirler. M. Kemal silah arkadaşı Rauf Bey ile Erzurum Kongresi için Erzurum’ a gelmiştir. İngiliz Emperyalizminin uşağı Damat Ferit Hükümeti iş başındadır. 9. Ordu Müfettişi sıfatıyla Anadolu’ya geçen M. Kemal ‘in çalışmaları işgal kuvvetlerini ve işbirlikçi Damat Ferit’i rahatsız etmiştir. Erzurum’a ve Anadolu’nun diğer vilayetlerine M.Kemal’in görevden alındığı ve yakalanıp İstanbul’a gönderilesi için telgraf emirleri gönderilir. M.Kemal de bütün görevlerinden istifa ederek Sine-yi Millete döner.
Yunan işgal kuvvetleri 15 Mayıs 1919 da İzmir’e ayak bastıklarında bu zilletle yaşanamayacağını haykırarak sivil vatandaş olarak Yunan’a ilk kurşunu Hasan Tahsin bey sıkar. Yunan bayraktarını ve birkaç Yunan askerini yere serer ve hemen orada parçalanarak şehit edilir. Yunan işgali hızla devam etmektedir. 20 Mayıs’ta İzmir Torbalı, 22 Mayıs Menemen, 25 Mayıs Manisa, Bayındr, Selçuk, 27 Mayıs’ta Aydın, Tire Yunan işgaline girer.
27 Mayıs 1919 ‘da Ayvalık’ta Askeri Direnişin ilk Kurşunu atılır. Buraya çıkmak isteyen Yunan Müfrezesi ile Ayvalık’ta ki 172. Alay kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya kuvvetleri arasında çatışma olur. Alay komutanı Ali Çetinkaya bağlı olduğu 17. kolordu komutanlığına bir telgraf çeker. Telgrafta şu cümleler vardır. ”Bugün öğleden sonra bir İngiliz Torpidosu limana girdi. Arkasından Yunan Askerlerini bir vapurla bir Yunan torpidosu da limana girdi. En mühim tarihi anda bulunuyorum.”
Yunan birliklerine karşı ilk direniş başlar. Hem de “Yunan ordusu halifeye ve padişaha yardım için geldi, Yunan ordularına karşı çıkmayın. Fetvasına rağmen.
İşte, Askeri kimlikle, askeri birlik olarak düşmana İlk kurşunu sıkan yiğit hemşerimiz Ali Çetinkaya’dır. Bugün ilk kurşunun atıldığı yere ilk kurşun adı verilir.
Ali Çetinkaya 1920’ Son Osmanlı Mebuslar meclisine Afyonkarahisar milletvekili olarak girmiş Misak-Milli Kararlarının alınmasında çaba göstermiş ve Misak-ı Milli kararlarının alınması ile birlikte son Osmanlı Mebuslar meclisi İngiliz askerleri tarafından basılarak bazı millet vekilleri tutuklanarak Malta’ya sürülmüşler ve meclis de kapatılmıştır. Ali Çetinkaya’da Malta’ya sürülenlerdendir.
Ali Çetinkaya 1921’de yurda dönerek TBMM’ne 1. Dönem Afyonkarahisar milletvekili olarak katılmıştır. Musul ve Kerkük’ün elimizden çıkmasına sebep olan İngiliz emperyalizminin uşağı Şeyh Sait, efendilerinin emir ve yardımları ile isyan çıkarmış, bu isyanlardan sonra kurulan 2.dönem Ankara İstiklal Mahkemesi başkanlığını yapmıştır.
Ali Çetinkaya Cumhuriyetin kuruluş yıllarından itibaren çeşitli bakanlıklar yapmış,genç cumhuriyetin ilk ulaştırma bakanıdır, bu dönemde 1200 km. demiryolu yapılmıştır. 1934’te Bayındırlık Bakanı olmuş, bu görevini 1939’a kadar sürdürmüştür. Şu anda kullanılmakta olan resmi dairelerin pek çoğu bakanlığı döneminde yapılmıştır.
21 Şubat 1949 yılında İstanbul’da vefaat etti, Afyonkarahisara getirilerek Asri mezarlığa defnedildi. Ruhu şad mekanı cennet olsun.
Sağlıklı olun, sağlıkla kalın.